Inleiding

Het Steenbergen Stipendium 2017 is toegekend aan Eline Benjaminsen (Noorwegen, 1992) van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Met haar fotografisch afstudeerproject Where the money is made laat Benjaminsen zien dat de financiële markt iedere binding met de aarde achter zich heeft gelaten.

Volgens de jury, bestaande uit Caroline von Courten (juryvoorzitter, promovendus in fototheorie, Universiteit Leiden) Jaap Scheeren (fotograaf en eervolle vermelding Steenbergen Stipendium) en Merel Bem (kunstcriticus en schrijver), heeft Benjaminsen met haar project een imponerend museaal werk weten neer te zetten. In het rapport oordeelt de jury: ‘Op zeer professionele wijze heeft zij een prangend, boeiend en niet grijpbaar onderwerp weten te vangen in haar werk. De film met een excellente soundscape steekt er met kop en schouders bovenuit. De kijker wordt er letterlijk ingezogen. Haar voice-over schept een nabijheid, waardoor de abstractie van het voor velen onbekende onderwerp verdwijnt.’

Eline Benjaminsen

Where the money is made
“If I say stock exchange, which image do you see?” vraagt Eline Benjaminsen herhaaldelijk de kijker. Ondertussen trekt het Duitse landschap vanuit vogelperspectief langzaam aan ons voorbij. Deze filmische vlucht wordt regelmatig onderbroken door kleurrijke grafieken van pieken en dalen van de financiële markt of door korte portretten van plekken in Noord Europa, onder andere Londen, Frankfurt, Calais, waartussen het zogenoemde High Frequency Trading zich afspeelt.

Met de film laat Benjaminsen zien dat de financiële markt iedere binding met de aarde achter zich heeft gelaten. De hoge zendmasten die de ‘frequency’ bepalen zijn de enige fysieke elementen die ons nog wijzen op deze parallelle realiteit boven in de lucht. Benjaminsen maakt dit ongrijpbare onderwerp fotografisch en filmisch tastbaar en vindt daarmee een vorm die ons tot nadenken aanzet.

Tim Cullmann (Rietveld)

Tulip – All2gether Sommer Kombi
Uitgangspunt van het werk van Tim Cullmann is een beeldonderzoek naar de particuliere tuin en het creatieve handwerk wat hier tot uiting komt. Dit doet hij op een zeer eigenzinnige manier door de concrete plek van de tuin al fotograferend te doorgronden en daarmee een abstract fotografisch werk te scheppen. Patronen van bijvoorbeeld een rood wit geblokt tafelkleed met daarop een kersentaart versmelten tot een geheel in het beeld. De grafische kwaliteiten van de tuinbetegeling voeren ineens de boventoon. De beelden presenteert hij wederom als een tegelpatroon op een houten constructieframe.

Cullmann ondervraagt hiermee de toe-eigening (in de zin van appropriation) die natuurlijkerwijs schuil gaat in het maken van foto’s. Zijn er al beelden voordat wij ze maken? In hoeverre dringen zij zich aan ons op en zorgen wij enkel voor het raamwerk? Een spannend experiment met beeld dat een nieuwe belevingsvorm schept.

Niké Dolman (Willem de Kooning)

Welcoming, Recognizing, Also recognizing, Acknowledging, Also acknowledging, Emphasizing, Also emphasizing, Stressing, Recognizing, Emphasizing, Acknowledging, Agreeing
Na het lezen van het 20 pagina’s tellende document van het klimaatakkoord van Parijs, bleef bij Niké Dolman voornamelijk de poëtische toon van de tekst bij. Deze toon staat voor haar gevoel haaks op de veronderstelling dat in dit akkoord concrete doelen en verplichtingen aan de betrokken landen worden gesteld. Het eerder abstracte dan concrete woordgebruik, waar de titel van het werk direct naar verwijst, heeft Dolman geïnspireerd tot een vrije fotografische vertaling van het akkoord. Zij presenteert zich als een uitstekend beeldmaker, die zelfs clichés zodanig weet te fotograferen dat de kijker verleid wordt om door te denken over wat dit klimaatakkoord nou eigenlijk beoogt.

Felicity van Oort (HKU)

Either not dead or does not exist
Op woensdag 12 september 2001 kreeg de moeder van Antonio Arturo Hernandez geen telefoontje vanuit New York. Deze jonge man belde normaal gesproken iedere woensdag met zijn moeder in Mexico. Waarschijnlijk werkte hij de dag ervoor in het World Trade Center en is hij als een van de vele illegalen omgekomen bij het in een storten van de torens. In een breedbeeld slideshow schept Felicity van Oort letterlijk een beeld van het leven van Antonio aan de hand van historische familiefoto’s, stillevens en stadsgezichten van New York, terwijl zijn moeder over hem verteld. Van Oort construeerde dit fictieve portret, waarmee het lot van Antonio en zijn familie symbool wordt voor de grotere groep (illegale) slachtoffers die nooit werden (h)erkend. Haar slideshow start met allerlei feiten rondom de onbekende slachtoffers van 11 september, waardoor direct duidelijk wordt hoe grondig Van Oort zich heeft verdiept in het onderwerp. Het resultaat is een integer portret, dat met de nodige emotionele lading dit prangende onderwerp aankaart.

Kevin Osepa (HKU)

Mester blousé,
Kevin Osepa werd geboren op een klein Antilliaans eiland, waar magie, bijgeloof en spiritualiteit onderdeel uitmaken van de cultuur. Bij aankomst in het nuchtere Nederland leken deze elementen tot de verleden tijd te behoren. In zijn fotografie gaat Osepa opzoek naar de samensmelting van deze twee culturen door het grauwe Nederland te “re-enchanten”: het toevoegen van kleurrijke, geurende interventies en andere magische elementen aan het beeld.

Zijn persoonlijke zoektocht naar identiteit en omgeving is zodanig speels en vrij, dat ook onderliggende zaken naar voren komen. Namelijk een kleurrijk Nederland, de aan- en afwezigheid van pararealiteiten in dit land en de impact van het kolonialisme op huidige generaties.